جزيره پهناور قشم با مساحتي نزديك به 1500 كيلومتر مربع نه تنها بزرگترين جزيره ايران بلكه از بسياري از كشورهاي مستقل جهان نيز بزرگتر است . اين جزيره همچون يك دولفين زيبا و بزرگ در تنگه استراتژيك هرمز واقع شده است و فاصله آبي شهر قشم از بندر عباس 22 كيلومتر و نزديكترين فاصله آبي جزيره قشم با سرزمين ما در 78 كيلومتر د ر حد فاصل بندر لافت و روستاي پهل از توابع بندر خمير است.
جمعيت
جزيره قسم افزون بر 85 هزار سكنه بومي دارد كه مردماني متدين ، ميهمان نواز ، زحمتكش و پايبند به آداب و رسوم سنتي زيباي خود هستند. لباس سنتي زنان و مردان ، موسيقي بومي، صنايع دستي و گويش محلي از جلوه هاي فرهنگي ويژه اين جزيره مرزي است. گزينش نامهايي چون ديرستان رمكان، درگهان، سوزا، رمچاه، دولاب ، كاني و ... براي شهرها و روستاها همه يادآور علاقه و توجه عميق مردم اين بخش از كشورمان به فرهنگ و تمدن ديرپاي ايران زمين است. مردم جزيره قشم همه مسلمانند.
آداب و رسوم
آداب و رسوم سنتي و اعتقادي مردم قشم برخاسته از تاريخي پر فراز و نشيب و سراسر حادثه، مبارزه و پايداري آنها است. جلوه هايي از اصالت قشمي ها را مي توان در آيين هاي زيباي عروسي ، عبادت و عزاداري، موسيقي بومي، معماري ويژه با بهره گيري از بادگيرها، صنايع دستي ، پوشاك زنان و مردان و بسياري از رفتارهاي سنتي اين مردم مشاهده كرد.
ديدني‌هاي جزيره قشم
جنگل دريايي حرا. گونه حرا درختچه اي است در اندازه هاي متفاوت 3 تا 6 متر با شاخ و برگ سبز روشن .
حرا درختي است آب شورزي كه به هنگام مدد دريا تا گلوگاه در آب فرو مي رود و به كمك خاصيت تصفيه اي كه در پوست آن است بخش شيرين آب دريا را جذب و نمك آن را دفع مي كند. در تنگه خوران بين جزيره قشم و بخشي از سواحل استان هرمزگان
جنگل دريايي حرا در گسترده اي معادل 9 هزار هكتار پديد آمده كه از تنوع زيستي بالايي برخوردار است و زيستگاهي امن براي انواع پرندگان مناطق گرمسيري و مهاجر به شمار مي رود.
كوههاي قشم : در جزيره قشم كوههاي كم ارتفاع فراوان است . سطح اين كوهها را لايه هاي مرجاني ، اسفنجي و دو كفه اي پوشانده كه خود موجب حفاظت خاكهاي نرم و شنيست و مارن زير سطح مرجاني شده است. وجود بادها ، بارانها و توفانهاي بارانزا كه تقريباً موازي و با زواويه كمي از زمين مي وزند موجب فرسايش تنه كوهها و فروريختن پوشش هاي مرجاني مي شوند. بر اثر اين فعل و انفعالهاي طبيعي ، نمادها و تنديس هاي ديدني و زيبايي در سراسر جزيره پديد آمده كه از اين نظر نيز جزيره قشم و جزاير اطراف آن از ديگر جزاير خليج فارس ممتاز و به راستي استثنايي است.
درخت انجير معابد: از رستني هاي شگفت انگيز مناطق حاره بويژه جزاير خليج فارس درخت هميشه سبز « لور» ( معروف به انجير معابد) است كه تاجي بسيار بزرگ با ريشه هاي هوايي متعدد دارد و ميوه رسيده نارنجي رنگ آن مطبوع و خوراكي است.
يكي از زيباترين ايت درختان در روستاي تم سنيتي منطقه توريان قرار دارد و در نزديكي آن بقعه اي ديدني با طرح معماري كهن با نام زيارت پير واقع است.
غار نمك: بخشي از كوههاي جزيره قشم به دليل انباشتگي و رسوب نمك موجود در آب دريا در گسل هاي عميق تبديل به كوهها و غارهاي نمكي شده اند. كوه نمكدان در جنوب غربي جزيره با ديگر معادن و غارهاي نمكي جزيره از يك جنس هستند. قنديلها و بلورهاي نمك در داخل غارهاي بزرگ و جريان آب نمك آلوده در بيرون غار منظره دلپذيري به غارها و كوههاي نمكي جزيره قشم بخشيده اند.
غارهاي خربس: به فاصله 11 كيلومتر از شهر قشم ( در جاده مجاور ساحل جنوبي) غارهاي خربس بر سينه كوهي مشرف به دريا و دشتي ميانكاسه قرار گرفته است خربس از غارهاي دريايي است كه بر اثر گرداب و تخليه ماسه ها از حفره سنگها به وجود آمده است. عمر غار بسيار طولاني است اما در دوره هاي پيش از اسلام با افزودن به وسعت غار و بشخهاي تالار و دهليزهاي انشعابي به احتمال زياد از آن براي پناهنگاه كودكان ، زنان و سالخوردگان به هنگام يورش دشمن استفاده مي شده است.
مجموعه تاريخي فرهنگي
لافت: در بندر تاريخي لافت و در كنار قلعه نادري حلقه هاي چاه آب فراواني به چشم مي خورد كه مردم اين منطقه با زحمت زياد در دل سنگهاي شيستي كفه انتهاي محوطه حفر كرده اند. تل مشرف بر اين چاهها با سطح سنگي مرجاني آب باران به گودال محل چاهها هدايت مي كند و چون كفه چاهها به لايه هاي گچي ختم شده است آب براي مدتي طولاني نسبتاً سالم و خنك در آن باقي مي ماند مي گويند تعداد اين چاهها به تعداد ايام سال كبيسه 366 حلقه بوده و مردم در هر روز از سال دهانه يكي از آنها را باز و از آن استفاده مي كردند. گذشته از چاههاي آن يك آب انبار سنتي بزرگ، مسجدهاي زيبا، خانه هاي قديمي ، درخت نياز(معروف به خواجه كريم) و بازمانده قلعه نادري همچنين بافت قديمي لافت با انبوه بادگيرها و كارگاههاي لنج سازي از جمله جاذبه هاي لافت است.
آبگيرها: از سدهاي ديدني و تاريخي قشم يكي سد پي پشت است . تاسيسات تقسيم آب اين سد حداقل از دوره ساساني است و ديگر آبگير ديدني جزيره قشم سد «گوران » است.
كارشناسان ميراث فرهنگي تاكيد دارند كه پي اوليه سد از دروه هخامنشي و قسمت بالا و تاج آن از دوره ساساني است. از جمله آبگيرها و سدهاي مهم قشم مي توان سدهاي « خالصي»، «سيماب» ، «توريان» و « سلماب» را نام برد.
قلعه پرتغالي ها: در سال 1507 ميلادي آلبوكرك درياسالار پرتغالي جزاير دهگانه خليج فارس را تصرف كرده و از اين طريق بر راه بازرگاني دريايي بين هند و اروپا تسلط يافت، چيرگي پرتغاليها بر اين آبراه مهم دريايي 110 سال طول كشيد. در اين مدت آنها به شاختن دژها و استحكاماتي پرداختند كه از آن جمله دژهاي « هرمز» ، «قشم» و «لارك» است.
قلعه قشم با مساحتي بيش از 2 هزار متر مربع از سنگهاي آهكي و گچي با ملاط ساروج محلي ساخته شده و طي يك قرن بار استحكام بخشي يافته است. چهار برج در چهار گوشه و بازوهايي بلند دارد كه توپ و منجنيق ها بر روي پهناي آن مستقر مي شده اند قلعه قشم كاربردي چون يك انبار بزرگ يا جاي نگهداري مهمات و سلاح داشته كه در مواقع اضطراري به ديگر دژها كمك مي رسانده است.
سرانجام در سال 1623 ميلادي اين قلعه و ديگر پايگاهها در دهانه خليج فارس را يكي از سرداران صفوي متصرف شد و ايرانيان تا امروز بر اين پرارزش ترين آبراهه دنيا چيره هستند.
مساجد: در قشم از سالهاي اوليه هجري قمري مسجدهايي موجود است كه قديمي ترين آن مسجد « شيخ رخ» در روستاي گوشه است كه يك بار بر اثر زلزله ويران شده اما در اواخر قرن سوم آن را بازسازي كرده اند. در كنار مسجد «شيخ رخ» زيارت «شيخ رخ» با گنبد ويژه هشت گوش قرار دارد. سنگ گورهاي بسيار كهن در گورستان كنار « شيخ رخ» وجود دارد. از ديگر مسجدهاي قشم مي توان مسجد « هلر» ، در « رمچاه » و « لافت » را نام برد.
شاه شهيد: بقعه شاه شهيداز بقاع متبركه است كه بازسازي شده و كوچه آن گسترش يافته است . مردم جزيره درباره شاه شهيد داستانهاي دل انگيز مي گويند.
دره ستاره ها: در غرب روستاي بركه خلف دره ستاره ها با تنديس ها و بريدگي هاي شگفت انگيز طبيعي كه بر اثر عوامل فرسايش به مرور زمان به وجود آمده توجه هر بيننده اي را به خود جلب مي كند. مردم اين منطقه بر اين باورند كه در گذشته هاي دور ستاره اي از آسمان در اين نقطه فرود آمده و موجب شكل يافتن اين دره شده است.
قبرستان انگليسي ها: اين قبرستان باقي مانده محل زندگي شماري از انگليسي ها در زمان فتحعلي شاه است از اين مكان كه در 35 كيلومتري شهر قشم در بندر با سعيد قرار دارد و تنها قبر شماري از ماموران دولت انگليس ، دكل ديدباني و قلعه كوچك ساحلي باقي مانده است.
دره اعجاب انگيز چاهكوه
چاهكوه دره اي با احجام و تنديس هاي بي نظير و پوشيده از صدها حفره و كاسه و طاقچه بر بدنه عمومي آن با جوي هاي سنگي و چاههاي آب كه از يورش باد، بارش بارانهاي تند و تابش آفتاب داغ پديد آمده است.
اين دره در 100 كيلومتري شهر قشم و در كنار روستاي چاهوي شرقي قرار دارد.
جمعيت
جزيره قسم افزون بر 85 هزار سكنه بومي دارد كه مردماني متدين ، ميهمان نواز ، زحمتكش و پايبند به آداب و رسوم سنتي زيباي خود هستند. لباس سنتي زنان و مردان ، موسيقي بومي، صنايع دستي و گويش محلي از جلوه هاي فرهنگي ويژه اين جزيره مرزي است. گزينش نامهايي چون ديرستان رمكان، درگهان، سوزا، رمچاه، دولاب ، كاني و ... براي شهرها و روستاها همه يادآور علاقه و توجه عميق مردم اين بخش از كشورمان به فرهنگ و تمدن ديرپاي ايران زمين است. مردم جزيره قشم همه مسلمانند.
آداب و رسوم
آداب و رسوم سنتي و اعتقادي مردم قشم برخاسته از تاريخي پر فراز و نشيب و سراسر حادثه، مبارزه و پايداري آنها است. جلوه هايي از اصالت قشمي ها را مي توان در آيين هاي زيباي عروسي ، عبادت و عزاداري، موسيقي بومي، معماري ويژه با بهره گيري از بادگيرها، صنايع دستي ، پوشاك زنان و مردان و بسياري از رفتارهاي سنتي اين مردم مشاهده كرد.
ديدني‌هاي جزيره قشم
جنگل دريايي حرا. گونه حرا درختچه اي است در اندازه هاي متفاوت 3 تا 6 متر با شاخ و برگ سبز روشن .
حرا درختي است آب شورزي كه به هنگام مدد دريا تا گلوگاه در آب فرو مي رود و به كمك خاصيت تصفيه اي كه در پوست آن است بخش شيرين آب دريا را جذب و نمك آن را دفع مي كند. در تنگه خوران بين جزيره قشم و بخشي از سواحل استان هرمزگان
جنگل دريايي حرا در گسترده اي معادل 9 هزار هكتار پديد آمده كه از تنوع زيستي بالايي برخوردار است و زيستگاهي امن براي انواع پرندگان مناطق گرمسيري و مهاجر به شمار مي رود.
كوههاي قشم : در جزيره قشم كوههاي كم ارتفاع فراوان است . سطح اين كوهها را لايه هاي مرجاني ، اسفنجي و دو كفه اي پوشانده كه خود موجب حفاظت خاكهاي نرم و شنيست و مارن زير سطح مرجاني شده است. وجود بادها ، بارانها و توفانهاي بارانزا كه تقريباً موازي و با زواويه كمي از زمين مي وزند موجب فرسايش تنه كوهها و فروريختن پوشش هاي مرجاني مي شوند. بر اثر اين فعل و انفعالهاي طبيعي ، نمادها و تنديس هاي ديدني و زيبايي در سراسر جزيره پديد آمده كه از اين نظر نيز جزيره قشم و جزاير اطراف آن از ديگر جزاير خليج فارس ممتاز و به راستي استثنايي است.
درخت انجير معابد: از رستني هاي شگفت انگيز مناطق حاره بويژه جزاير خليج فارس درخت هميشه سبز « لور» ( معروف به انجير معابد) است كه تاجي بسيار بزرگ با ريشه هاي هوايي متعدد دارد و ميوه رسيده نارنجي رنگ آن مطبوع و خوراكي است.
يكي از زيباترين ايت درختان در روستاي تم سنيتي منطقه توريان قرار دارد و در نزديكي آن بقعه اي ديدني با طرح معماري كهن با نام زيارت پير واقع است.
غار نمك: بخشي از كوههاي جزيره قشم به دليل انباشتگي و رسوب نمك موجود در آب دريا در گسل هاي عميق تبديل به كوهها و غارهاي نمكي شده اند. كوه نمكدان در جنوب غربي جزيره با ديگر معادن و غارهاي نمكي جزيره از يك جنس هستند. قنديلها و بلورهاي نمك در داخل غارهاي بزرگ و جريان آب نمك آلوده در بيرون غار منظره دلپذيري به غارها و كوههاي نمكي جزيره قشم بخشيده اند.
غارهاي خربس: به فاصله 11 كيلومتر از شهر قشم ( در جاده مجاور ساحل جنوبي) غارهاي خربس بر سينه كوهي مشرف به دريا و دشتي ميانكاسه قرار گرفته است خربس از غارهاي دريايي است كه بر اثر گرداب و تخليه ماسه ها از حفره سنگها به وجود آمده است. عمر غار بسيار طولاني است اما در دوره هاي پيش از اسلام با افزودن به وسعت غار و بشخهاي تالار و دهليزهاي انشعابي به احتمال زياد از آن براي پناهنگاه كودكان ، زنان و سالخوردگان به هنگام يورش دشمن استفاده مي شده است.
مجموعه تاريخي فرهنگي
لافت: در بندر تاريخي لافت و در كنار قلعه نادري حلقه هاي چاه آب فراواني به چشم مي خورد كه مردم اين منطقه با زحمت زياد در دل سنگهاي شيستي كفه انتهاي محوطه حفر كرده اند. تل مشرف بر اين چاهها با سطح سنگي مرجاني آب باران به گودال محل چاهها هدايت مي كند و چون كفه چاهها به لايه هاي گچي ختم شده است آب براي مدتي طولاني نسبتاً سالم و خنك در آن باقي مي ماند مي گويند تعداد اين چاهها به تعداد ايام سال كبيسه 366 حلقه بوده و مردم در هر روز از سال دهانه يكي از آنها را باز و از آن استفاده مي كردند. گذشته از چاههاي آن يك آب انبار سنتي بزرگ، مسجدهاي زيبا، خانه هاي قديمي ، درخت نياز(معروف به خواجه كريم) و بازمانده قلعه نادري همچنين بافت قديمي لافت با انبوه بادگيرها و كارگاههاي لنج سازي از جمله جاذبه هاي لافت است.
آبگيرها: از سدهاي ديدني و تاريخي قشم يكي سد پي پشت است . تاسيسات تقسيم آب اين سد حداقل از دوره ساساني است و ديگر آبگير ديدني جزيره قشم سد «گوران » است.
كارشناسان ميراث فرهنگي تاكيد دارند كه پي اوليه سد از دروه هخامنشي و قسمت بالا و تاج آن از دوره ساساني است. از جمله آبگيرها و سدهاي مهم قشم مي توان سدهاي « خالصي»، «سيماب» ، «توريان» و « سلماب» را نام برد.
قلعه پرتغالي ها: در سال 1507 ميلادي آلبوكرك درياسالار پرتغالي جزاير دهگانه خليج فارس را تصرف كرده و از اين طريق بر راه بازرگاني دريايي بين هند و اروپا تسلط يافت، چيرگي پرتغاليها بر اين آبراه مهم دريايي 110 سال طول كشيد. در اين مدت آنها به شاختن دژها و استحكاماتي پرداختند كه از آن جمله دژهاي « هرمز» ، «قشم» و «لارك» است.
قلعه قشم با مساحتي بيش از 2 هزار متر مربع از سنگهاي آهكي و گچي با ملاط ساروج محلي ساخته شده و طي يك قرن بار استحكام بخشي يافته است. چهار برج در چهار گوشه و بازوهايي بلند دارد كه توپ و منجنيق ها بر روي پهناي آن مستقر مي شده اند قلعه قشم كاربردي چون يك انبار بزرگ يا جاي نگهداري مهمات و سلاح داشته كه در مواقع اضطراري به ديگر دژها كمك مي رسانده است.
سرانجام در سال 1623 ميلادي اين قلعه و ديگر پايگاهها در دهانه خليج فارس را يكي از سرداران صفوي متصرف شد و ايرانيان تا امروز بر اين پرارزش ترين آبراهه دنيا چيره هستند.
مساجد: در قشم از سالهاي اوليه هجري قمري مسجدهايي موجود است كه قديمي ترين آن مسجد « شيخ رخ» در روستاي گوشه است كه يك بار بر اثر زلزله ويران شده اما در اواخر قرن سوم آن را بازسازي كرده اند. در كنار مسجد «شيخ رخ» زيارت «شيخ رخ» با گنبد ويژه هشت گوش قرار دارد. سنگ گورهاي بسيار كهن در گورستان كنار « شيخ رخ» وجود دارد. از ديگر مسجدهاي قشم مي توان مسجد « هلر» ، در « رمچاه » و « لافت » را نام برد.
شاه شهيد: بقعه شاه شهيداز بقاع متبركه است كه بازسازي شده و كوچه آن گسترش يافته است . مردم جزيره درباره شاه شهيد داستانهاي دل انگيز مي گويند.
دره ستاره ها: در غرب روستاي بركه خلف دره ستاره ها با تنديس ها و بريدگي هاي شگفت انگيز طبيعي كه بر اثر عوامل فرسايش به مرور زمان به وجود آمده توجه هر بيننده اي را به خود جلب مي كند. مردم اين منطقه بر اين باورند كه در گذشته هاي دور ستاره اي از آسمان در اين نقطه فرود آمده و موجب شكل يافتن اين دره شده است.
قبرستان انگليسي ها: اين قبرستان باقي مانده محل زندگي شماري از انگليسي ها در زمان فتحعلي شاه است از اين مكان كه در 35 كيلومتري شهر قشم در بندر با سعيد قرار دارد و تنها قبر شماري از ماموران دولت انگليس ، دكل ديدباني و قلعه كوچك ساحلي باقي مانده است.
دره اعجاب انگيز چاهكوه
چاهكوه دره اي با احجام و تنديس هاي بي نظير و پوشيده از صدها حفره و كاسه و طاقچه بر بدنه عمومي آن با جوي هاي سنگي و چاههاي آب كه از يورش باد، بارش بارانهاي تند و تابش آفتاب داغ پديد آمده است.
اين دره در 100 كيلومتري شهر قشم و در كنار روستاي چاهوي شرقي قرار دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر