اكتشاف معدن ايران به طريق علمي از 1318 ش آغاز گرديد و در آن سال در اداره‌ي كل معادن وقت يك واحد زمين‌شناسي و اكتشافي داير شد. در 1375 ش در سطح كشور 1.257 تعاوني معدن به ثبت رسيده بود كه از ميان آن‌ها 730 واحد با سرمايه‌ي 19.957 ميليون ريال فعال بودند.
1.زغال سنگ: معادن زغال سنگ شمال ايران از آذربايجان تا خراسان گسترده است. مرغوب‌ترين جنس زغال سنگ منطقه‌ي البرز از معادن زيراب به دست ميآيد كه به كارخانجات ذوب آهن اصفهان حمل ميشود و بقيه در كارخانجات نساجي مازندران (قائم شهر و بهشهر) يا در واحدهاي صنعتي اطراف تهران و كرج استفاده ميشود. از جمله معادن ديگر منطقه‌ي البرز مي توان از شمشك،گاجره، نساء، لالون، گرمابدر، اليكا و گلندرود نام برد. ذخيره‌ي قطعي زغال سنگ كشور را در حدود 282.939.000 تن برآورد كرده‌اند. در 1376ش جمعاً 1.024.000 تن زغال سنگ از معادن ك
شور استخراج شده است.
2. آهن: سنگ آهن در بسياري از نقاط كشور از جمله در بافق، سمنان، شمس آباد (اراك)، زنجان و محلات تاكنون شناسايي شده، و در حال بهره‌برداري است. سنگ آهن در ايران عمدتاً از نوع مانيتيت، هماتيت و يا ليموتيت و اندكي با تركيبات سولفوري است ودرجه‌ي خلوص بالايي (60%) دارد. ذخاير احتمالي آهن ايران را 7/1 ميليارد تن و ذخاير قطعي آن را بيش از 500 ميليون تن برآورد كرده‌اند. در 1376 ش از معادن كشور بالغ بر 5.632.000 تن آهن استخراج شده است.
3. مس: استخراج مس در ايران سابقه‌اي كهن دارد و معادن آن در سراسر فلات ايران پراكنده است. ميزان ذخاير مس ايران را تا صدها ميليون تن برآورد كرده‌اند كه مهمترين معادن فعال آن در سرچشمه است. افزون بر اين، معادن مس فراواني در نواحي انارك (يزد)، زنجان (بايچه باغ)، آذربايجان (سرنگون،مزرعه و هرواباد) وجود دارد. در 1376 ش جمعاً 372 هزار تن سنگ مس در ايران استخراج شده است.
4. سرب و روي: ذخاير معادن سرب و روي كشور را بيش از 30 ميليون تن برآورد كرده‌اند كه بيشتر آن در حواشي كوير لوت و ايران مركزي (حوالي انارك، يزد، اصفهان و اراك) و نواحي پيراموني البرز قرار دارد. در 1376 ش بالغ بر 381 هزار تن سرب و روي در كشور استخراج شده است.
5. فلزات قيمتي: بر اساس اكتشافات انجام شده در اطراف محلات، رگه‌هايي از طلا كشف شده كه مقدار آن قابل توجه است. معدن ديگري نيز ميان دليجان و ميمه شناسايي شده كه به علت كمي عيار استخراج آن مقرون به صرفه نيست. در اصفهان نيز در چندين نقطه از جمله در موته معدن طلا كشف شده است. در ايران نشانه‌هايي كه دال بر وجود معادن نقره باشد، به دست نيامده است، ولي چون اين فلز غالباً همراه سرب و نيكل و مس به دست ميآيد، احتمال وجود آن در كانال‌هاي نواحي بيرجند و بلوچستان بسيار است.
6. مواد معدني غير فلزي: از جمله ذخاير معدني فراوان و پربهاي ايران انواع سنگ‌هاي ساختماني (به صورت سنگ لاشه، تزييني و يا سنگ آهك و گچ) و خاك‌هاي معدني، و همچنين نمك را مي‌توان نام برد:
نمك: نمك كه در حواشي كويرهاي مركزي به مقادير بسيار به دست ميآيد و بزرگ‌ترين معادن آن در جزاير خليج فارس و مخصوصاً در جزيره‌ي قشم (دره‌ي نمكدان) وجود دارد كه ذخاير آن را 300 ميليون تن برآورد كرده‌اند.
خاك سرخ: اين خاك در بيشتر نقاط ايران به دست ميآيد و مهمترين معادن آن يكي در جزيره‌ي هرمز در استان هرمزگان و ديگري در 30 كيلومتري غرب بجستان از استان خراسان مشاهده ميشود. خاك سرخ يكي از اقلام صادراتي كشور است.
خاك نسوز: اين خاك در نواحي خراسان، سمنان، اصفهان، فارس و آذربايجان غربي به دست ميآيد. ذخيره‌ي احتمالي آن را تنها ناحيه‌ي سمنان 1.060.000 تن تخمين زده‌اند و ذخاير احتمالي ناحيه‌ي اصفهان نيز در سميرم 4.600.000 و در دويلان 8.000.000 تن برآورد شده است.
فيروزه: از جمله محصولات معدني مشهور ايران فيروزه است كه بيشتر آن در نيشابور به دست ميآيد و ذخاير آن را از 10 هزار تا 20 هزار تن برآورد كرده‌اند. اين سنگ قيمتي در باغون از نواحي شاهرود نيز استخراج ميشود.
ايران از نظر مواد معدني غير فلزي بسيار غني است و بجز آنچه نام برده شد، معادن فراواني از سيليس، دولوميت، فلدسپات، بندونيت، تالك، زاج، فلدوين، تراورتن، مرمر و انواع مختلف سنگ‌هاي ساختماني و تزييني در بيشتر استان‌هاي كشور وجود دارد. ايران سومين توليد كننده‌ي بزرگ گچ در جهان است و توليد آن سالانه حدود 5 ميليون تن است.
1.زغال سنگ: معادن زغال سنگ شمال ايران از آذربايجان تا خراسان گسترده است. مرغوب‌ترين جنس زغال سنگ منطقه‌ي البرز از معادن زيراب به دست ميآيد كه به كارخانجات ذوب آهن اصفهان حمل ميشود و بقيه در كارخانجات نساجي مازندران (قائم شهر و بهشهر) يا در واحدهاي صنعتي اطراف تهران و كرج استفاده ميشود. از جمله معادن ديگر منطقه‌ي البرز مي توان از شمشك،گاجره، نساء، لالون، گرمابدر، اليكا و گلندرود نام برد. ذخيره‌ي قطعي زغال سنگ كشور را در حدود 282.939.000 تن برآورد كرده‌اند. در 1376ش جمعاً 1.024.000 تن زغال سنگ از معادن ك
شور استخراج شده است.
2. آهن: سنگ آهن در بسياري از نقاط كشور از جمله در بافق، سمنان، شمس آباد (اراك)، زنجان و محلات تاكنون شناسايي شده، و در حال بهره‌برداري است. سنگ آهن در ايران عمدتاً از نوع مانيتيت، هماتيت و يا ليموتيت و اندكي با تركيبات سولفوري است ودرجه‌ي خلوص بالايي (60%) دارد. ذخاير احتمالي آهن ايران را 7/1 ميليارد تن و ذخاير قطعي آن را بيش از 500 ميليون تن برآورد كرده‌اند. در 1376 ش از معادن كشور بالغ بر 5.632.000 تن آهن استخراج شده است.
3. مس: استخراج مس در ايران سابقه‌اي كهن دارد و معادن آن در سراسر فلات ايران پراكنده است. ميزان ذخاير مس ايران را تا صدها ميليون تن برآورد كرده‌اند كه مهمترين معادن فعال آن در سرچشمه است. افزون بر اين، معادن مس فراواني در نواحي انارك (يزد)، زنجان (بايچه باغ)، آذربايجان (سرنگون،مزرعه و هرواباد) وجود دارد. در 1376 ش جمعاً 372 هزار تن سنگ مس در ايران استخراج شده است.
4. سرب و روي: ذخاير معادن سرب و روي كشور را بيش از 30 ميليون تن برآورد كرده‌اند كه بيشتر آن در حواشي كوير لوت و ايران مركزي (حوالي انارك، يزد، اصفهان و اراك) و نواحي پيراموني البرز قرار دارد. در 1376 ش بالغ بر 381 هزار تن سرب و روي در كشور استخراج شده است.
5. فلزات قيمتي: بر اساس اكتشافات انجام شده در اطراف محلات، رگه‌هايي از طلا كشف شده كه مقدار آن قابل توجه است. معدن ديگري نيز ميان دليجان و ميمه شناسايي شده كه به علت كمي عيار استخراج آن مقرون به صرفه نيست. در اصفهان نيز در چندين نقطه از جمله در موته معدن طلا كشف شده است. در ايران نشانه‌هايي كه دال بر وجود معادن نقره باشد، به دست نيامده است، ولي چون اين فلز غالباً همراه سرب و نيكل و مس به دست ميآيد، احتمال وجود آن در كانال‌هاي نواحي بيرجند و بلوچستان بسيار است.
6. مواد معدني غير فلزي: از جمله ذخاير معدني فراوان و پربهاي ايران انواع سنگ‌هاي ساختماني (به صورت سنگ لاشه، تزييني و يا سنگ آهك و گچ) و خاك‌هاي معدني، و همچنين نمك را مي‌توان نام برد:
نمك: نمك كه در حواشي كويرهاي مركزي به مقادير بسيار به دست ميآيد و بزرگ‌ترين معادن آن در جزاير خليج فارس و مخصوصاً در جزيره‌ي قشم (دره‌ي نمكدان) وجود دارد كه ذخاير آن را 300 ميليون تن برآورد كرده‌اند.
خاك سرخ: اين خاك در بيشتر نقاط ايران به دست ميآيد و مهمترين معادن آن يكي در جزيره‌ي هرمز در استان هرمزگان و ديگري در 30 كيلومتري غرب بجستان از استان خراسان مشاهده ميشود. خاك سرخ يكي از اقلام صادراتي كشور است.
خاك نسوز: اين خاك در نواحي خراسان، سمنان، اصفهان، فارس و آذربايجان غربي به دست ميآيد. ذخيره‌ي احتمالي آن را تنها ناحيه‌ي سمنان 1.060.000 تن تخمين زده‌اند و ذخاير احتمالي ناحيه‌ي اصفهان نيز در سميرم 4.600.000 و در دويلان 8.000.000 تن برآورد شده است.
فيروزه: از جمله محصولات معدني مشهور ايران فيروزه است كه بيشتر آن در نيشابور به دست ميآيد و ذخاير آن را از 10 هزار تا 20 هزار تن برآورد كرده‌اند. اين سنگ قيمتي در باغون از نواحي شاهرود نيز استخراج ميشود.
ايران از نظر مواد معدني غير فلزي بسيار غني است و بجز آنچه نام برده شد، معادن فراواني از سيليس، دولوميت، فلدسپات، بندونيت، تالك، زاج، فلدوين، تراورتن، مرمر و انواع مختلف سنگ‌هاي ساختماني و تزييني در بيشتر استان‌هاي كشور وجود دارد. ايران سومين توليد كننده‌ي بزرگ گچ در جهان است و توليد آن سالانه حدود 5 ميليون تن است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر