کانون ایرانیان

۱۳۸۹ خرداد ۱۵, شنبه

8 اثر ثبت شده جهانی ایران

تخت جمشید-زیگورات چغازنبیل-میدان نقش جهان-تخت سلیمان-پاسارگاد-ارگ بم-گنبدسلطانیه-بیستون

۸ اثر ثبت شده جهانی ایران هستند.

ما از توضیح پیرامون تخت جمشید-میدان نقش جهان-پاسارگاد-بیستون صرفنظر میکنیم چون در گذشته به توضیح آثار یاد شده بارها پرداخته ایم.

زیگورات چغازنبیل

در 45 کیلومتری جنوب شرقی شهر شوش یکی از اعجب انگیزترین آثار باستانی جهان متعلق به 3200 سال پیش مشهور به زیگورات چغازنبیل وجود دارد . چغازنبیل به ساختمان طبقاتی معبد ایلامیان که توسط اونتاش گال پادشاه این قوم در سال 1250 قبل از میلاد ساخته شد اطلاق می شود . این بنا با ابعاد 105*105 متر وارتفاع 53 متر( در گذشته 52 متر ارتفاع داشته است واکنون 25 متر از آن باقی است) از بزرگترین زیگوراتهای جهان محسوب می شود .
عملیات باستان شناسی در این بنا از حدود سال 1325 خورشیدی آغاز گردید وتا سال 1341 ادامه داشت . چغازنبیل به بنای زیگورات محدود نمی شود بلکه مشتمل به حصاری است که با وسعت 800*1200 متر حول یک مجموعه گرد آمده است . محوطه مقدس چغازنبیل از طریق هفت دروازه با محیط اطراف ارتباط دارد . در درون این مجموعه سه معبد با حیاطهای سنگ فرش وانبارهای متعدد آلات وادوات جنگی قرار دارد .



تخت سلیمان

تخت سليمان محل آشنايي آب و آتش است. مي‌گويند شهر قديمي شيز كه از آن در متون قديمي ياد شده همين جاست و آتش مقدس آتشكده آذرگشنسب همواره در آن روشن بوده. از طرفي يك درياچه زيبا دارد كه قرار است دختري پانزده ساله در آن شنا كند و از نطفه زرتشت كه سالهاست در آن درياچه نگهداري مي‌شود، باردار شود تا منجي بشر دين زرتشت پا به عرصه گيتي بگذارد و جهان را نجات بخشد.

تخت سليمان آن‌قدر روح معنوي در مسافر ايجاد مي‌كند كه گروه‌هاي مديتيشن آن جا را براي آرامش ذهني خود انتخاب مي‌كنند و از شهرها و كشورهاي مختلف به دامان طبيعتش پناه مي‌برند. چشمه‌هاي آب گرم، طبيعت سرسبز و مردم منطقه كه از اقوام ترك و كرد هستند و آن‌ها را مي‌توان در مجموعه تخت سليمان با لباس‌هاي زيباي محلي تماشا كرد، جذبه اي افسونگر به تخت سليمان مي‌بخشد.

اين‌جا ديگر سليمان تنها نيست. بلقيس هم همان نزديكي‌هاست و بر كوهي نشسته و گويي هر كدام امپراطوري خود را دارند و در عين حال شيفته يكديگرند.

محوطه تاريخي تخت سليمان به غير از اين‌ها كه گفتيم شامل ايوان خسرو، معبد آناهيتا، بناهاي ايلخاني، موزه، دروازه و حصار قلعه، اژدهاي سنگي و ... است.

ارگ بم

ارگ بم يکی از زيباترين و بزرگترين بناهای خشتی جهان محسوب می شود و به شکل قلعه ای پرشکوه بر فراز تپه ای به ارتفاع 61 متر و با مساحت 20 هکتار از لحاظ هيبت ساختمانی بی نظير است.
ارگ بم مربوط به قبل از حکومت ساسانی و احتمالاً در دوره اشکانی ايجاد شده و چند حصار و دروازه در اطراف آن وجود داشته است. ساکنين قلعه بم معاش خود را از راه کشاورزی و پارچه بافی می گذرانده اند.
زندگی در ارگ از تاريخ ايجاد قلعه تا اواسط دوره قاجاريه (تا 180 سال پيش) بطور مداوم جريان داشته است.
مصالح عمده بناهای ارگ چينه , خشت خام و ملات گل رس است که در برخی از قسمتها آجر سنگ لاشه نيز بکار رفته است.
مجموعه ارگ بم دارای مسجد جامع , نمازخانه , حسينيه , کاروانسرا , آب انبار , ميدان , مدرسه , حمام , زورخانه و تعدادی خانه های قديمی در بخش عامه نشين می باشد و بخش حاکم نشين نيز ساختمان چهار فصل , اصطبل , سربازخانه و خانه حاکم نشين را شامل می شود.

گنبدسلطانیه

مجموعه سلطانیه، در سال 703 هجری قمری، به‌دست سلطان محمد خدابنده ساخته شد.گنبد سلطانیه به‌منظور آرامگاه و محل دفن سلطان محمد ساخته می‌شود اما او در اواخر عمرش وصیت کرد که در داخل سردابه "بنا" دفن شود.
با حفاری‌های انجام شده در سرداب‌خانه، تعدادی جنازه پیدا شده، ولی سنگ قبر یا نوشته‌ای که ثابت کند مقبره سلطان محمد خدابنده در آنجا وجود دارد، پیدا نشده است.
گنبد سلطانیه که بلندترین گنبد آجری دنیاست با 5/48 متر ارتفاع، در فاصله سال‌های 703 تا 713 هـ.ق ساخته شد، تزیینات داخلی و خارجی آن، سه سال به‌طول انجامید.
داخل بنا دو دوره تزیینی دارد: دوره اول که از آجر و کاشی استفاده شده، مربوط به زمانی است که سلطان محمد در مذهب تشیع بوده و دوره دوم تزیینات گچی را شامل می‌شود که همزمان با گرایش وی به تسنن صورت گرفته است.مجموعه سلطانیه سه طبقه دارد که از کل آن به‌عنوان آرامگاه و مسجد استفاده می‌شده است.
ضلع جنوبی ساختمان بنایی الحاقی است که چون با مخلوطی از خاک کربلا ساخته شده، به آن تربت‌خانه گفته می‌شد و حکم نمازخانه مجموعه را داشت.
گنبد سلطانیه، با چنین عظمت و ارتفاعی مانند آپارتمان‌های 16 طبقه، نیم‌متر پی دارد و در قسمت‌هایی که زمین سست‌تر است، عمق پی به 90 سانتیمتر هم می‌رسد.
هشت ضلعی بودن بنا و قطر هفت متری ستون‌ها باعث استحکام بنا شده و به‌همین دلیل در فاصله 700 سال، فقط هشت سانتیمتر (در هر قرن، یک سانتیمتر) نشست داشته که بسیار خارق‌العاده است.
طبقه اول گنبد سلطانیه، هشت ایوان به سمت داخل، یکی در میان تزیینات مقرنس دارد که دوره اول تزیینات، کاشیکاری و دوره دوم آن گچبری است.
از پنج نمونه نرده‌های چوبی اطراف این ایوان‌ها، تنها 3 نمونه باقی مانده است. جنس این چوب‌ها که از لبنان و هند آورده شده، از ساج است و بعداز 700 سال تغییری نکرده‌اند. ضمن اینکه در ساخت این نرده‌ها، از چسب و میخ استفاده نشده است.
تأسفانه برخی از مردم، بر روی این نرده‌های نفیس، یادگاری نوشته‌اند که جای تأسف دارد.
طبقه دوم هشت ایوان به سمت خارج دارد و در هر ایوان سه طرح گچبری متفاوت و در مجموع 24 طرح تزیینی به چشم می‌خورد.
در طبقه سوم، دو گنبد با هشت مناره وجود دارد که برای اذان گفتن و دیده‌بانی از آنها استفاده می‌شده است.
بر روی در یکی از طاق‌های ایوان، کتیبه آیـة‌الکرسی به‌صورت برجسته با تلفیقی از آجر و کاشی به‌کار رفته که یکی از زیباترین و نفیس‌ترین تزیینات موجود در بنا است.
در بعضی از طاق‌های این ایوان‌ها پارچه معلقی دیده می‌شود که نشان از به‌کارگیری گچبری پیش‌ساخته در این طاق‌ها دارد.
در ورودی بنا در قسمت شرقی آن واقع شده است. بنا به روایتی از آنجا که خورشید از شرق طلوع می‌کند، سلطان محمد از این در وارد می‌شده و به همین دلیل تزیینات منحصربه‌فردی بر روی در آن به‌کار رفته است.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر