اصل و ريشه اين پديده را بايد در شيوه حرکت نور در محيطهاي مختلف و به تبع آن پديده شکست و انکسار نور بررسي کرد.
به طور کلي در بيشتر انواع اين پديده، شي چنان بازتاب مي کند که گويي برکه اي از آب در آن مکان و زير اين شي وجود دارد. در واقع، اگر در جستجوي سرابي واقعي و طبيعي هستيد، بايد سري به مناطق گرمسيري بزنيد.
البته نمونه هاي معمولي سراب را در بزرگراه ها و در سطح جاده هاي آسفالت مي توانيد ببينيد، اما سراب از ديدگاه علمي چگونه توجيه مي شود؟
همان طور که مي دانيد، پرتوهاي نور در عبور از محيطهايي با غلظت هاي متفاوت تغيير جهت مي دهند و به عبارتي مي شکنند، مثل عبور نور از هوا به آب يا از هواي گرم تر به هواي سردتر و علت آن هم به تغيير سرعت نور در محيطهاي متفاوت برمي گردد. سراب دقيقا زماني رخ مي دهد که جابه جايي و تغيير بسيار سريع در چگالي هوا و اتمسفر جو رخ دهد، يعني زماني که لايه اي از هوا به مقدار نسبتا زيادي گرمتر از سطح مجاورش باشد.
اين اتفاق معمولا در روزهاي گرم تابستان روي مي دهد، به طوري که سطح داغ جاده اي آسفالت (که زير تابش مستقيم خورشيد بشدت داغ شده است) لايه هوايي را که در بالاي آن قرار دارد کاملا گرم مي کند و در نتيجه، سبب ايجاد تفاوتي فاحش ميان چگالي هواي اين لايه و لايه هاي بالايي آن مي شود. به اين ترتيب با عبور نور از اين سطوح متفاوت جهت آن به سمت بالا تغيير مي يابد و سراب ايجاد مي شود. براي روشن تر شدن موضوع، به اين نکته توجه کنيد که به طور معمول پرتوهاي بازتابي از شي مثلا خودرو در جهت هاي متعددي در فضا حرکت مي کنند و جسم تنها در زماني ديده مي شود که گوشه اي از اين پرتوها با مردمک چشم برخورد کنند.
مغز انسان تنها قادر به درک حرکت نور در مسير مستقيم است ، بنابراين چنين به نظر مي آيد که در سطح جاده چاله اي پر از آب وجود دارد که تصوير دوم حاصل انعکاس تصوير اول در داخل اين آب است. اين نوع سراب را «سراب پاييني» يا «سراب فرعي» مي نامند زيرا شکل گيري آن در زير خط افق است.
سراب هاي بالاتر و اصلي انواعي است که در بالاي خط افق ظاهر مي شود. اين نوع سراب در چشم اندازهاي پوشيده از يخ يا آب هاي بسيار سرد روي مي دهد، جايي که لايه اي بسيار سردتر از هوا زير لايه به نسبت گرم تر قرار گرفته است و همين باعث مي شود که سراب، خيلي بالاتر از سطح معمول آن ظاهر شود. مشاهده قايق هايي که در هوا شناورند بر اثر همين شکل سراب است.
در اين نوع سراب، معمولا شي بازتابي، از اندازه هاي ابتدايي خود خارج مي شود و تصويري غيرواقعي و بسيار بزرگ تر را به نمايش مي گذارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر