کانون ایرانیان

۱۳۸۹ خرداد ۹, یکشنبه

زيگورات ها

خيلي وقت بود که ميخواستم راجع به زيگوراتها بدانم تا اينکه اوائل سال 1383 سفري به شهر باستاني کاشان داشتم (قديمي ترين شهر جهان) بين راه کاشان و باغ فين تپه سيلک قرار دارد. بغير از آثار و ظروف بسيار زيبا و قديمي بدست آمده تعدادي اسکلت انسان مشاهده کرديم که بصورت موزه کوچکي در محوطه سيلک بنمايش گذاشته بودند. در اينجا از آقاي صادق ملک شهميرزادي سرپرست طرح بازنگري سيلک و همکاران محترمشان تشکر ميکنم که اين اطلاعات مفيد را در اختيار بنده گذاشتند. همچنين ميراث فرهنگي شهرستان کاشان و فرمانداري و ستاد توسعه گردشگري کاشان. از تپه سيلک و زيگورات بجا مانده تصاويري تهيه نموده و بهمراه چند زيگورات ديگر تقديم شما ميشود.





زيگورات چيست؟

زيگورات معماري مذهبي ويژه شهرهاي عمده بين النهرين(عراق کنوني) و ايران بوده است که بصورت برج مطبق هرمي شکل بنا ميشد. ساخت زيگوراتها از 4200 تا 2500 سال پيش متداول بوده است.



زيگورات بناي خشتي تو پر فاقد فضاهاي داخلي است که سطح خارجي آن داراي پوششي از آجر است. ابعاد قاعده زيگوراتهامربع و يا مستطيل و اندازه آنها بين 50 در50 يا 40 در 50 متر متغير است. از نظر موقعيت جغرافيايي تا قبل از کشف زيگورات سيلک بين سومر بابل آشور و جنوب غربي ايران توزيع شده اند.براي نخستين بار در فلات مرکزي ايران نيز از بقاياي زيگوراتي در سيلک کاشان خاک برداري شده است. تاکنون هيچ يک از زيگوراتهاي شناسايي شده بطور سالم و کامل باقي نمانده است و لذا ارتفاع اصلي آنها مشخص نشده است. دست رسي به فوقاني ترين طبقه زيگورات بوسيله پله کان و يا راه شيب دار صورت مي گرفت. فضاهاي اطراف زيگورات ها را با درختکاري و يا مرغ فضاسازي ميکردند.



کهن ترين زيگورات بين النهرين

کهن ترين زيگوراتي که ناکنون در بين النهرين (عراق کنوني) توسط باستان شناسان خاکبرداري و شناسايي شده است زيگوراتيست که اورنمو موسس سلسله سوم اور در سال 2100 قبل از ميلاد يعني 4100 سال پيش در شهر باستاني اور محل تولد حضرت ابراهيم نبي بنا کرده بود او اين زيگورات را در کنار معبدي که براي نيايش خدايان ساخته بود بر پا داشته است. اين زيگورات در اصل داراي سه طبقه بوده است که در حال حاضر تنها طبقه اول آن باقي مانده است. راه دست رسي به بالاترين طبقه بوسيله سه رشته پلکان رشته پلکان مياني و دو رشته پلکان جانبي صورت ميگرفت. زيگورات با خشت بنا شده بود و پوسته خارجي آن را از آجر ساخته بودند.



زيگورات چغازنبيل

اين زيگورات در جنوب غرب ايران و در استان خوزستان نزديک شوش واقع شده است. سالم ترين زيگورات باقي مانده از جهان باستان است. هم از نظر معماري و هم از نظر راه دست رسي به بالاترين طبقه متفاوت از ساير زيگوراتهاست. با خشت ساخته شده که سطوح خارجي آن با پوششي از آجر پوشانده شده است. اين زيگورات توسط اونتش گل پادشاه دوره ايلام مياني و در حدود 3250 سال پيش ساخته شده است.





زيگورات دور شاروکين

زيگوراتي که در پايتخت آشور و در دورشاروکين بنا شده بود اولين زيگوراتي بود که توسط باستان شناسان شناسايي گرديد. سارگون دوم پادشاه آشور مياني در حدود 2700 سال پيش اين زيگورات را بنا کرد. بنظر ميرسد راه دست رسي به بالاترين طبقه بوسيله شيب مارپيچ صورت ميگرفت. سه طبقه اول اين زيگورات باقي مانده است که بترتيب از پايين به بالا به رنگهاي سفيد سياه و قرمز رنگ آميزي شده بودند.هر چند بقاياي طبقات بالاتر مشخص نشده است ولي با توجه به نظم رنگها رنگ طبقات بالاتر بايد به ترتيب آبي نارنجي نقره اي و طلايي بوده باشد.

از 32 زيگوراتي که تاکنون در ايران و عراق بر اساس متون تاريخي (11) و بر اساس کشفيات باستان شناسي (21) شناسايي شده اند 5 زيگورات در ايران و 27 زيگورات در عراق قرار دارند که زيگورات سيلک کهن ترين آنهاست.

زيگورات سيلک کاشان کهن ترين زيگورات جهان

سازنده اين زيگورات مشخص نشده است ولي در فاصله بين سالهاي 4700 تا 4500 سال پيش ساخته شده است يعني در زماني که ابتداي استفاده از خط براي نگارش بوده است. براي ساخت اين زيگورات که از سه سکو يکي بر بالاي ديگري تشکيل شده است از بيش از 1250000 خشت به ابعاد 35در35در15 سانتي متر استفاده شده است. ارتفاع واقعي اين زيگورات مشخص نيست ولي آنچه که از آن باقي مانده است امروزه سطح بالاترين سکوي آن 14 متر از سطح زمينهاي اطراف ارتفاع دارد. راه دست رسي به بالاترين طبقه بوسيله شيبي ملايم صورت ميگرفته است.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر