سینمارا مظفرالدین شاه در سال۱۹۰۰(۱۲۷۹)به ایران آورد و میرزا ابراهیم عکاس باشیآن را به کار انداخت.این دستگاه نو ظهور و شگفت انگیز تنها در محفل بسیار محدود درباریان و مقامات عالی رتبه نشان داده می شد.تنها بیست سال بعد بود که عامه مردم به این نوع نمایش پی بردندو مشتری پرو پاقرص آن شدند.در این میان،در نوامبر ۱۹۰۴(آبان ۱۲۸۳)مردی شجاع و آزادیخواه به نام ابراهیم صحاف باشی نخستین سینمای عمومی را در ایران،واقع در خیابان چراغ گاز(امیر کبیر کنونی)،تنها برای یک ماه به طورآزمایشی دایر کرد.در اکتبر ۱۹۰۷(مهر۱۲۸۶)روسی خان یک سالن روباز را در حیاطی در خیابان علاءالدوله (فردوسی کنونی)افتتاح کرد،و همچنین طبقه اول چاپخانه فاروس را در خیابان لاله زار اجاره کرد،جایی که قزاق های روس هنگام تماشای فیلم های خنده دار فرانسوی با شامپاین جشن می گرفتند.سالن دیگری را آقایف قفقازی در خیابان ناصریه افتتاح کرد،اما سال۱۹۰۹(۱۲۸۸)که مجاهدین انقلابی سینماهای روسی خان را غارت کردند،او ناگزیر شد از ادامه کار سینمایش دست بکشد.
در ۱۹۱۲(۱۲۹۱)یک ارمنی به نام اردشیر خان(آرداشس باتماقریان)سالنی را با برنامه های منظم تر در طبقه اول یک فروشگاه فرانسوی کتاب و نان شیرینی در خیابان علاءالدوله ،در کنار سفارت کنونی آلمان دایر کرد.این سالن نیز مانند نخستین سالن صحاف باشی پاتوق نخبگان بودو تا سال ۱۹۲۵(۱۳۰۴)کار خود را ادامه داد.آن سال در تاریخ سینمای ایران اهمیت داشت،چرا که سالن گراند هتل به گراند سینما و خیابان لاله زلر به تمام معنا به خیابان سینماها و تئاتر ایران تبدیل شدکه از سال ۱۹۲۸تا۱۹۳۳(۱۳۰۷-۱۳۱۲)شیک ترین خیابان تهران بود.در سال ۱۹۳۳(۱۳۱۱)هشت سینما در پایتخت دایر بود.در آغاز سینماها تنها به مردان اختصاص داشت،اما بهدها سئانس های مخصوصی برای زنان در نظر گرفته شدو سپس در برخی سینماها مردان در یک طرف راهروی سینما و زنان در طرف دیگر ،و کارکنان سینما و ماموران پلیس مراقب بودند که«زنان فاسدو مردان جوان هرزه»وارد سالن سینما نشوندسرانجام از مارس ۱۹۳۶(۱۳۱۴)زنان و مردان اجازه یافتند که در سینماها در کنار هم بنشینند.در دوران سینمای صامت،یک مترجم حضور داشت که در نقطه ای در بالکن می نشست و عنوانهای داخلی را به طور تقریبی ترجمه می کرد و سیر فیلم را توضیح می داد. نخستین سالنی که برای فیلم های صدا دار مجهز شد سینما پلاس بود،که در محل ساختمان کنونی القانیان(ساختمان پلاسکو)در خیابان استانبول قرار داشت.
دردوران محمد رضا شاه تعداد سینماها چند برابر شد و دولت در توسعه این عرصه نمایشی،که بسیار محبوبیت یافته بود،نقش فعالی ایفا کرد اداره کل سینمایی وزارت فرهنگ را یک معاون وزیر اداره می کرد.فیلمخانه ملی در دسامبر ۱۹۵۷(آذر۱۳۳۶)تاسیس شد،و وزراتخانه (بنا بر گزارش سرویس خبری آمریکایی usis)مرتباًفیلم های خبری و همچنین فیلم های مستند و داستانی تولید می کرد.رادیو -تلویزیون از سال ۱۹۶۷(۱۳۴۶)،با پخش روزانه خبرها و تولید فیلم های مستند وداستانی،جانشین این فیلم های خبری شد.تلویزین در ایران نه تنها مانع تولید فیلم نشد،بلکه با تاسیس مدرسه عالی تلویزیون و سینما در تربیت فیلمسازان نقش برجسته ای ایفا کرد.وجود آموزش سینمادر دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و مدرسه عالی هنرهای دراماتیک نیز در این زمینه حایز اهمیت بود.
منابع:
۱-ایران دوران قاجار و برآمدن رضاخان
۲-بهرام بیضائی،نمایش در ایران(تهران۱۳۴۴)ص ۱۹۷
۳-ف-غفاری،پیشگفتار برسفر نامه صحاف باشی (تهران،۱۳۵۷)
۴-مجله سینماو نمایشات،مرداد۱۳۰۹،و مجله فیلم،شماره ۵۳،ص ۹۲-۹۳
۵-ج،امکید،تاریخ سینمای ایران(تهران،۱۳۶۳)ج ۱،ص ۱۱۶
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر