19 ماه مه 1935 سرهنگ تي. اي. لورنس (شاو) معروف به لورنس عربستان در 46 سالگي جان سپرد. وي چند روز پيش از آن در «دورست» انگلستان بر اثر افتادن از موتوسيكلت دچار ضربه مغزي شده بود. وينستون چرچيل پس از آگاه شدن از مرگ سرهنگ لورنس گفته بود: از دست رفتن لورنس به امپراتوري انگلستان چنان آسيبي زده است كه تا سالها جبران نخواهد شد. من اميدوار بودم كه در روزهاي بحراني كه دارند دوباره در افق آشگار مي شوند، لورنس را در كنارمان مي ديدم. از مغز بزرگ او خيلي كارها بر مي آمد. او از چهره هاي بزرگ امپراتوري ما بود.
چرچيل مي دانست كه لورنس در جريان جنگ جهاني اول با چه مهارتي اعراب را به دام استعمار انگلستان انداخت، دامي كه به نظر مي رسد هنوز كاملا برچيده نشده است و اعراب هنوز با همان آتشي كه لورنس برافروخته مي سوزند. در نيمه جنگ جهاني اول، پس از توافق 15 مه 1916 انگلستان و فرانسه (معروف به قرارداد محرمانه سايكس ـ پيكوت كه لنين پس از پيروزي انقلاب روسيه آن را فاش ساخت و باعث آبروريزي انگلستان و فرانسه شد) بر سر اداره سرزمين هاي عربي امپراتوري عثماني و تقسيم آنها ميان خود در صورت شكست عثماني در جنگ، لورنس كه در قاهره افسر اطلاعاتي انگلستان بود و در باره اعراب عربستان و سرزمين هاي آنان اطلاعات و مطالعات كافي داشت مامور برانگيختن شان برضد عثماني شد و به حجاز و نجد رفت، زيرا كه در توافق انگلستان و فرانسه، جز سوريه و لبنان بقيه سر زمين هاي عربي شرق سوئز سهم انگلستان شده بود و نيز تثبيت آقايي آن بر مناطق حوزه نيل. لورنس موفق شد اعراب عربستان را ترغيب به قيام مسلحانه برضد عثماني كند و با كمك آنان عثماني را از آنجا براند. وي بعدا پيش نويس نقشه خاورميانه از جمله تاسيس كشور اردن و انتقال خانواده هاشمي به آنجا و نصب اميرفيصل (پسر شريف حسين) به حكومت سوريه و ... را تهيه كرد و در مذاكرات مارس 1921 قاهره به وينسون چرچيل وزير وقت مستعرات و «سر پرسي كاكس» معروف قبولاند از جمله انتصاب اميرفيصل كه سوري ها او را اخراج كرده بودند به پادشاهي كشور عراق كه اين كشور هم با نقشه كاكس و لورنس خلق شده بود. وقايع بعدي تا به امروز نتيجه همين تغييرات سياسي ـ جغرافيايي بوده است. لورنس با تحليل خيزهاي دولت واشنگتن از اواخر سال 1917 به بعد، مي دانست كه اين دولت به خاورميانه نظر دوخته و مي خواهد از كردستان عثماني (عمدتا كردستان عراق امروز) آغاز كند و در اين زمينه نظر خودرا به دولت لندن منعكس كرده بود (كه ديديم در دهه يكم قرن 21 با تصرف عراق تحقق يافت. آمريكا در دو دهه آخر قرن 20 با فرصتي كه تعرضات نظامي صدام حسين و ضعف روسيه فراهم ساخته بود در كشور سعودي و كويت استقرار يافته و بحرين را پايگاه ناوگان مركزي خود قرار داده و حضور در خليج فارس را دائمي ساخته است). لورنس پس از پيدايش هيتلر نگران بقاء امپراتوري استعماري انگلستان شده بود و اصرار داشت كه انگلستان براي حفظ قدرت خود تا مي تواند نيروي هوايي اش را تقويت كند و شخصا داوطلب كمك به انجام اين طرح شده و به نيروي هوايي منتقل گرديده بود. وي بود كه دولت انگلستان را تشويق به برسميت شناختن استقلال كشور سعودي (اعلاميه جده مورخ ماه مه 1927) كرده بود و ....
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر