زبان‌هاى ايرانى قفقاز – 2

2- زبان تاتي: اين زبان به گروه‌ موسوم به زبان‌هاي ايراني جنوب غربي متعلق است و پيوند نزديكي با زبان فارسي دارد و نبايد با گويش تاتي رايج در استان‌هاي آذربايجان، زنجان و قزوين، كه متعلق به گروه زبان‌هاي ايراني شمال غربي هستند، اشتباه گرفته شود. يهوديان و مسلمانان دو گروه اصلي تاتي‌زبان قفقاز هستند؛ گروه كوچكي از مسيحيان تاتي‌زبان نيز در ارمنستان ساكن‌اند. بنا بر روايات، تاتي‌زبانان از نسل مهاجرنشينان نظامي جنوب غرب هستند كه در دوران ساسانيان در جنوب داغستان مقيم شده بودند. براي يهوديان اين منطقه، تاتي يك زبان ادبي نيز هست. زبان تاتي در حد زيادي، واژگان زبان تركي قفقازي (زبان غالب منطقه) را به خود جذب كرده است. حتا حروف پسايند، حروف ربط‌، ادات، و پسوندهاي اشتقاقي (مانند: - ليك، - لوگ، - ليق)، كه اصولاً از آن‌ها براي ساخت اسم معني استفاده مي‌شود؛ و پسوند – چي ، كه بر ورزنده‌ي پيشه‌اي دلالت مي‌كند، نيز از اين زبان اقتباس شده‌اند. واژگان عربي فراواني هم، به ويژه آن‌هايي كه مرتبط با اسلام‌اند، تا حدي از طريق زبان تركي قفقازي، برگرفته شده‌اند. وام‌گيري‌هاي ديگر زبان تاتي عبارت‌اند از: واژگاني پارسي كه مستقيماً يا از طريق تركي اخذ شده‌اند؛ وام‌واژه‌هاي جديد روسي، معمولاً در شكل تركي آن‌ها؛ و واژگاني بسيار از زبان قفقازي شمالي شرقي رايج در جنوب داغستان (لزگي). اقتباسات نحوي زبان تاتي نيز، به شكل وام‌گيري ترجمه‌اي، امري معمول است، اما با وجود تأثيرات سختي كه تركي قفقازي بر اين زبان اعمال كرده، دستور زبان تاتي اساساً ايراني مانده است. (ادامه دارد)