تاریخ ایران در دو دوره باستان و اسلامی شاهد شور و هیجان فراوانی در برگزاری اعیاد و مراسم خود بوده است ،به همین دلیل به مناسبت نزدیک شدن به سال نو بهتر آن دیدم مطالبی در مورد جشنهای ایران باستان برایتان بنویسم و سپس به دوره های بهد بپردازیم.زیرا تاثیر متقابل ایران و اسلام امری جدا نشدنی در بررسی وقایع تاریخ ایران است.
استاد ابراهیم پور داوود در کتاب یسنا جلد یکم نوشته اند:لغت جشن نیز در فارسی از لغت یسن اوستائی به یادگار مانده است چون اصلاًتمام اعیاد دینی بوده مانند عید فروردگان و مهرگان ودر این اوقات بخصوص به ستایش و پرستش و مراسم دینی می پرداختند یا بع عبارت دیگر یزشنه می کردند از این رو روزهای متبرک را جشن می خواندند.
جشنهای ایران باستان بسیارند ودر اینجا نام چند جشن مهم را بازگو می نمائیم.جشن های آذر جشن،اسپندارجشن،جشن آبریزگان ،پوردگان،فروردگان،اسپندارمذ،اسپندارجشن، جشن بزرگ،جشن تیرگان،خردادگان، سده،کوسه برنشین،مدگیران،نوگان،جشن نوروز و نیلوفر را میتوان یاد کرد.
آبریزگان:نام جشنی است باستانیبه سیزدهم تیر یهنی روز تیر از ماه تیر.گویند در زمان فیروز جدّنوشیروان چند سال در ایران قحط و خشکسالی بوده استو شاه و مردم در این روزها به دعا باران خواسته اندو باران بیامده استو مردم به شادی آب بر روی یکدیگر می پاشیدند و این رسم و آن جشن بجای مانده استو بدین جهت در این روز بر روی یکدیگر آب و گلاب می پاشند .
آذر جشن: فارسیان در این روز آتشکده ها را زینت می دهندو در این روز موی ستردن و ناخن گرفتن و به آتشکده رفتن را نیکو می دانند.
اسپندارمذ:در اوستا سپنتا آرمئیتی،در پهلویسپندارمت و اسپندارمت،سپند صفت است به معنی مقدس که بعدها به آرمئیتی متصل شده است.و به معنی سازگاری،اندیشیدن و بردباری و فروتنی مقدس است و در ریگ ودا و اوستا به معنی زمین نیز بکار رفته.در پهلوی آن را خرد کامل ترجمه کرده اند.اسپندارمذ یکی از امشاسپندان هفتگانه دین زرتشتی است،اسپندارمذ در عالم معنوی مظهر محبت و بردباری وئ تواضع اهورا مزدا است و در جهان جسمانی فرشته ایست موکل بر زمین و به این مناسبت آنرا مونث می دانستند.سپندار مذ موظف است که همواره زمین را خرم و آبادو پاک و بارور نگاه دارد.
آخرین ماه سال و پنجمین روز ما ه موسوم است به سپندارمذ.
اسپندار جشن:در این روز به قول ابو ریحان بیرونی این جشن به زنان اختصاص داشت و از شوهران خود هدیه می گرفتنداز این رو به جشن مژدگیران معروف بوده است.
جشن نوروز:جشن نوروز و مهرگان دو جشن بزرگ آریائیان بوده است،و روز اول فروردین رسیدن آفتاب به برج حمل است.گویند خدای تعالی دراین روز عالم را آفریده است و در تاریخ ایران روایات فراوانی در حماسه و اسطوره و تاریخ ایرانیان دارد.ایرانیان باستان جشنی داشته اند به نان فروردگان و آن ده روز طول می کشید .
ادامه دارد.........
منابع برای مطالعه بیشتر
گاه شماری در ایران باستان ص ۴۴و۵۳و۷۳
مزدیسنا وتاثیر آن در ادبیات فارسی
خرده اوستا
ایران در زمان ساسانیان،کریستین سن
تاریخ تمدن اسلامی ،جرجی زیدان
آثارالباقیه،ابو ریحان بیرونی
یشتها ،ابراهیم پورداوود
تاریخ ایران باستان ،ابراهیم پورداوود
تاریخ مردم ایران ،دکتر زرین کوب
میراث باستانی ایران ،ریچارد فرای
نوروز نامه
تاریخ ایران کمبریج جلد سوم
استاد ابراهیم پور داوود در کتاب یسنا جلد یکم نوشته اند:لغت جشن نیز در فارسی از لغت یسن اوستائی به یادگار مانده است چون اصلاًتمام اعیاد دینی بوده مانند عید فروردگان و مهرگان ودر این اوقات بخصوص به ستایش و پرستش و مراسم دینی می پرداختند یا بع عبارت دیگر یزشنه می کردند از این رو روزهای متبرک را جشن می خواندند.
جشنهای ایران باستان بسیارند ودر اینجا نام چند جشن مهم را بازگو می نمائیم.جشن های آذر جشن،اسپندارجشن،جشن آبریزگان ،پوردگان،فروردگان،اسپندارمذ،اسپندارجشن، جشن بزرگ،جشن تیرگان،خردادگان، سده،کوسه برنشین،مدگیران،نوگان،جشن نوروز و نیلوفر را میتوان یاد کرد.
آبریزگان:نام جشنی است باستانیبه سیزدهم تیر یهنی روز تیر از ماه تیر.گویند در زمان فیروز جدّنوشیروان چند سال در ایران قحط و خشکسالی بوده استو شاه و مردم در این روزها به دعا باران خواسته اندو باران بیامده استو مردم به شادی آب بر روی یکدیگر می پاشیدند و این رسم و آن جشن بجای مانده استو بدین جهت در این روز بر روی یکدیگر آب و گلاب می پاشند .
آذر جشن: فارسیان در این روز آتشکده ها را زینت می دهندو در این روز موی ستردن و ناخن گرفتن و به آتشکده رفتن را نیکو می دانند.
اسپندارمذ:در اوستا سپنتا آرمئیتی،در پهلویسپندارمت و اسپندارمت،سپند صفت است به معنی مقدس که بعدها به آرمئیتی متصل شده است.و به معنی سازگاری،اندیشیدن و بردباری و فروتنی مقدس است و در ریگ ودا و اوستا به معنی زمین نیز بکار رفته.در پهلوی آن را خرد کامل ترجمه کرده اند.اسپندارمذ یکی از امشاسپندان هفتگانه دین زرتشتی است،اسپندارمذ در عالم معنوی مظهر محبت و بردباری وئ تواضع اهورا مزدا است و در جهان جسمانی فرشته ایست موکل بر زمین و به این مناسبت آنرا مونث می دانستند.سپندار مذ موظف است که همواره زمین را خرم و آبادو پاک و بارور نگاه دارد.
آخرین ماه سال و پنجمین روز ما ه موسوم است به سپندارمذ.
اسپندار جشن:در این روز به قول ابو ریحان بیرونی این جشن به زنان اختصاص داشت و از شوهران خود هدیه می گرفتنداز این رو به جشن مژدگیران معروف بوده است.
جشن نوروز:جشن نوروز و مهرگان دو جشن بزرگ آریائیان بوده است،و روز اول فروردین رسیدن آفتاب به برج حمل است.گویند خدای تعالی دراین روز عالم را آفریده است و در تاریخ ایران روایات فراوانی در حماسه و اسطوره و تاریخ ایرانیان دارد.ایرانیان باستان جشنی داشته اند به نان فروردگان و آن ده روز طول می کشید .
ادامه دارد.........
منابع برای مطالعه بیشتر
گاه شماری در ایران باستان ص ۴۴و۵۳و۷۳
مزدیسنا وتاثیر آن در ادبیات فارسی
خرده اوستا
ایران در زمان ساسانیان،کریستین سن
تاریخ تمدن اسلامی ،جرجی زیدان
آثارالباقیه،ابو ریحان بیرونی
یشتها ،ابراهیم پورداوود
تاریخ ایران باستان ،ابراهیم پورداوود
تاریخ مردم ایران ،دکتر زرین کوب
میراث باستانی ایران ،ریچارد فرای
نوروز نامه
تاریخ ایران کمبریج جلد سوم
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر