کانون ایرانیان

۱۳۸۹ اردیبهشت ۱۴, سه‌شنبه

ناتواني علم در پيش‌بيني زلزله

دانش- رئيس دپارتمان لرزه شناسي تكنوفيزيك مؤسسه ملي ژئوفيزيك و آتشفشان شناسي ايتاليا در گفت‌وگويي در پي انتشار شايعاتي درباره زلزله تهران تاكيد كرد:

پيش‌بيني زلزله امكان‌پذير نيست و بر پايه حركت گسل‌ها نمي‌توان درباره زمان وقوع زلزله هشدار داد.

زلزله تهران اين روزها به موضوعي بسيار مهم براي رسانه‌هاي كشورمان تبديل شده است. در حقيقت زلزله پايتخت و ترس‌هاي ناشي از آن، اين تصور را ايجاد مي‌كند كه امكان پيش‌بيني زلزله وجود دارد تا جايي كه حتي مي‌توان درخصوص زلزله‌اي شديد و قريب‌الوقوع هشدار داد.



در اين راستا خبرگزاري مهر گفت‌وگوي ويژه‌اي را با آنتونيو پيرسانتي (Antonio Piersanti) رئيس دپارتمان لرزه‌شناسي تكنوفيزيك مؤسسه ملي ژئوفيزيك و آتشفشان‌شناسي ايتاليا انجام داده است كه در ادامه مي‌خوانيد:

* گاه اخباري درباره وقوع يك زلزله و پيش‌بيني آن منتشر مي‌شود كه نگراني‌هايي را براي مردم ايجاد مي‌كند. به‌عنوان محققي كه در اين زمينه فعاليت مي‌كنيد اين سؤال را پاسخ بدهيد كه آيا پيش‌بيني زلزله در يك آينده نامعلوم امكان‌پذير است؟

مطلقاً نه. جامعه علمي بين‌المللي با دقتي كه به فضاي جغرافيايي مورد بررسي بستگي دارد، مي‌تواند بگويد كه كجا زلزله رخ خواهد داد. همچنين قادر است با دقت مناسب بگويد كه حداكثر شدت زلزله‌اي كه مي‌تواند در آن منطقه به‌خصوص رخ دهد چه مقدار خواهد بود، اما در حال حاضر مطلقاً نمي‌توان پيش‌بيني كرد كه چه وقت يك زلزله شديد در آن منطقه رخ مي‌دهد.

* با چه متدهايي مي‌توان يك حادثه زمين‌لرزه‌اي قريب‌الوقوع را پيش‌بيني كرد؟ اين اندازه‌گيري‌ها تا چه حد قابل اعتماد هستند؟

همانطور كه گفتم در حال حاضر از نظر علمي هيچ متد قابل‌قبولي براي پيش‌بيني زلزله وجود ندارد. تمام متدهايي كه در رسانه‌ها از آنها نام برده مي‌شود (مثل پيش‌بيني با انتشارات گاز رادون، اختلالات الكترومغناطيسي، پديده‌هاي بيولوژيكي و...) تاكنون به تاييد علمي نرسيده‌اند و بنابراين نتايج آنها به هيچ وجه قابل اعتماد نيستند.

* آيا مي‌توان با مطالعه روي حركات گسل‌ها يك زلزله را پيش‌بيني كرد؟

خير. از طريق مطالعه حركات گسل‌ها در يك فضاي مورد بررسي مي‌توان اطلاعات باارزشي درباره لرزه‌هايي كه مربوط به فضاي مورد مطالعه هستند به دست آورد؛ براي مثال اطلاعاتي از قبيل زلزله‌هاي گذشته و اطلاعاتي درباره بزرگي زلزله‌هاي آينده. اما نمي‌توان پيش‌بيني كرد كه زلزله شديد آينده روي گسل در حال بررسي چه‌وقت رخ مي‌دهد.

* چند گسل وجود دارد كه روي آنها ابرشهري مثل تهران با حدود 14 ميليون نفر جمعيت واقع شده است؟ در سال‌هاي اخير بدون ارائه اطلاعات دقيقي درباره مهم‌ترين لرزه‌ها از احتمال تغييرات اين گسل‌ها صحبت مي‌شود. از چه ديدگاهي مي‌توان اين اخبار را به‌عنوان يك هشدار جدي درنظر گرفت؟

از آنجا كه پيش‌بيني زلزله‌ها امكان‌پذير نيست، بنابراين ممكن نيست كه اين موضوعي را كه شما درباره‌اش حرف مي‌زنيد به‌عنوان يك هشدار جدي قلمداد كرد.در هرحال، ما مي‌دانيم كه ايران و به‌خصوص پايتخت آن تهران يك منطقه بسيار زلزله خيز است.

اين شهر در گذشته چندبار از حوادث زمين‌لرزه‌اي فاجعه بار آسيب‌ديده است و متأسفانه با اطمينان مي‌دانيم كه اين حوادث زمين‌لرزه‌اي حتي در آينده نيز مي‌توانند به تهران آسيب برسانند اما نمي‌توانيم پيش‌بيني كنيم چه وقت اين آسيب وارد مي‌شود؛ يكسال؟ 10 سال؟ 100 سال؟ اين را نمي‌دانيم.

* اگر تصور كنيم كه متدي براي پيش‌بيني زلزله‌اي كه براي مثال مي‌خواهد در اكتبر 2015 در يك كشوري رخ دهد وجود دارد، به‌نظر شما وظيفه كنوني سازمان‌هاي مسئول چيست؛ ترساندن مردم يا برنامه‌ريزي براي پيشگيري از تلفات و خسارات؟

نيازي به ارائه چنين فرضي نيست؛ چراكه همين الان هم مي‌دانيم كدام مناطق با خطر بالاي وقوع يك زلزله مواجهند؛ يعني مناطقي كه دير يا زود مورد يك زلزله شديد قرار مي‌گيرند. واضح است كه وظيفه سازمان‌هاي مسئول توجه به اين مناطق است.

اين وظيفه شامل تمام اقداماتي مي‌شود كه براي مواجهه با حوادث زمين‌لرزه‌اي لازم است؛ به‌خصوص نياز است استانداردهاي دقيقي در مورد ساختمان‌هاي ضدزلزله در دست ساخت، ارائه و تمهيداتي براي محافظت از ساختمان‌هاي ساخته شده در نظر گرفته شود.

* ايران از ديدگاه گسل‌هاي فعال، زلزله‌هاي فاجعه بار و... در عرصه لرزه شناسي و لرزه‌تكنونيكي در سطح بين‌المللي چگونه ارزيابي مي‌شود؟

ايران بي‌شك كشوري با خطر بالاي زلزله است؛ به‌خصوص پايتخت آن كه در 2500 سال اخير حداقل 6 بار از حوادث زمين‌لرزه‌اي فاجعه‌بار آسيب ديده است.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر