غازان خان ايلخان مغول كه 9 سال بر ايران حكومت كرد يازدهم ماه مه سال 1304 ميلادي (شوال 703) در نزديكي قزوين درگذشت و در شنب غازان در تبريز در گوري كه از پيش ساخته بود و عمارت و گنبدي بلند و مستحكم دارد مدفون شد. غازان پسر ارغون خان، با اين كه مادرش مسيحي و پدرش بودايي بود مسلمان شده و نام محمود بر خود نهاده بود. برادر او اولجايتو (محمد خدابنده) نيز با او مسلمان شده بود. غازان نخستين ايلخان مغول بود كه در سال 1292 ميلادي به اسلام گرويده بود. وي پس از نشستن برجاي پدر، رفتاري بسيار سخت با مسيحيان، بودائيان و پيروان اديان ديگر در پيش گرفته بود و چون سني بود نسبت به شيعيان هم بدرفتاري مي كرد. با وجود اين، به خاطر زر و زمين به جنگ سلطان مسلمان مصر و سوريه كه در اسلامخواهي مشهور عالم بود شتافت ولي پس از چند نبرد، سرانجام در جنگ «مرج الصفر» از مصريان شكست خورد و با دادن تلفات سنگين عقب نشيني كرد. اندوه اين شكست وي را كه به تبريز، مركز حكومتش رفته بود بيمار كرد. با وجود اين بيماري، غازان خان برنامه ديدارهاي خود از چند نقطه ازجمله ساوه و ري را انجام داد لكن در بازگشت به سوي تبريز در نزديكي قزوين درگذشت.
در دوران سلطه ايلخانان بر ايران كه هشت دهه طول كشيد رشوه، فساد مالي و اداري، ظلم به ضعفاء، تبعيض، دسيسه، توطئه و قتل چنان دستگاه حكومت را فرا گرفته بود كه قرن ها براي اين ملت به ارث باقي مانده بود. امور دولتي و قضايي از حساب و كتاب خارج شده بود و چون ايلخانان جز سه چهارتاي آخري بر زبان فارسي مسلط نبودند ارسال عريضه و دادخواست هم سودي نداشت.در آن دوران، ندانمكاري حد و مرز نداشت. غازان خان در آغاز كار تلاش بسيار كرد تا به وضعيت سر و سامان دهد كه كوشش او به سبب عمق فساد مالي و اداري در سازمانهاي اداري (ديواني) و لشكري و قضايي، پيشرفتي نداشت و حتي بروات ايلخان هم نكول مي شد. در سال آخر، غازان خان نيز به خيل بذل و بخشش كنندگان از بيت المال پيوست و خزانه تهي شد. كار فساد مالي به جايي كشيده بود كه يك خريد كوچك دولتي را چند بار به حساب خزانه مي گذاشتند. همين دوران كوتاه، ايران را چنان به عقب برد كه ديگر نتوانست كمر راست كند و به حالت عادي بازگردد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر